Giải SGK Toán lớp 5 tập 1 Kết nối tri thức Bài 8: Ôn tập hình học và đo lường (trang 26-28)

Để xem toàn bộ giải SGK Toán lớp 5 tập 1 Kết nối tri thức, bạn có thể truy cập Giải SGK Toán lớp 5 tập 1 Kết nối tri thức.

Các bài học trước đó:

• Giải SGK Toán lớp 5 tập 1 Kết nối tri thức Bài 7: Hỗn số (trang 23-25)
• Giải SGK Toán lớp 5 tập 1 Kết nối tri thức Bài 6: Cộng, trừ hai phân số (trang 20-22)
• Giải SGK Toán lớp 5 tập 1 Kết nối tri thức Bài 5: Ôn tập các phép tính với phân số (trang 16-19)

Giải Mục Luyện tập (Trang 26)

Bài 1: Số?

Điền số thích hợp vào chỗ chấm:

a) 6 yến = ? kg

b) 5 tấn = ? tạ

c) 2 tạ = ? kg

d) 1 tấn = ? yến

e) 2 tấn = ? kg

f) 9 tạ = ? yến

Trả lời:

a) 1 yến = 10 kg. Vậy 6 yến = 6 x 10 kg = 60 kg.

b) 1 tấn = 10 tạ. Vậy 5 tấn = 5 x 10 tạ = 50 tạ.

c) 1 tạ = 100 kg. Vậy 2 tạ = 2 x 100 kg = 200 kg.

d) 1 tấn = 100 yến. Vậy 1 tấn = 100 yến.

e) 1 tấn = 1000 kg. Vậy 2 tấn = 2 x 1000 kg = 2000 kg.

f) 1 tạ = 10 yến. Vậy 9 tạ = 9 x 10 yến = 90 yến.

Bài 2: Cho các góc như hình vẽ.

a) Số?

Trong các góc đã cho có: ? góc vuông; ? góc nhọn; ? góc tù.

b) Dùng thước đo góc để kiểm tra xem trong các góc đã cho, góc nào có số đo bằng 60 độ, 90 độ, 120 độ. Nêu tên các góc đó.

Trả lời:

Quan sát hình ảnh các góc và áp dụng kiến thức về góc:

a)

• Góc vuông là góc có số đo 90 độ (có kí hiệu hình vuông nhỏ ở đỉnh). Nhìn vào hình, ta thấy có các góc vuông là: Góc C (Góc ACR, Góc ECB), Góc M (Góc NMP), Góc U (Góc TUV), Góc I (Góc HIV), Góc K (Góc XKY).
• Góc nhọn là góc có số đo nhỏ hơn 90 độ. Nhìn vào hình, ta thấy các góc nhọn là: Góc A (Góc BAC), Góc D (Góc CDN), Góc P (Góc NPM), Góc S (Góc PST), Góc H (Góc VHI), Góc Y (Góc XYK).
• Góc tù là góc có số đo lớn hơn 90 độ và nhỏ hơn 180 độ. Nhìn vào hình, ta thấy các góc tù là: Góc B (Góc ABC), Góc R (Góc PRQ), Góc G (Góc NGP), Góc V (Góc TVI).

Cụ thể hơn:

• Số góc vuông: 5 (Góc C, Góc M, Góc U, Góc I, Góc K)
• Số góc nhọn: 6 (Góc A, Góc D, Góc P, Góc S, Góc H, Góc Y)
• Số góc tù: 4 (Góc B, Góc R, Góc G, Góc V)

b) Để xác định chính xác, học sinh cần dùng thước đo góc trực tiếp trên sách. Tuy nhiên, dựa vào hình ảnh và đặc điểm thường thấy trong bài tập SGK:

• Góc 90 độ (góc vuông): Góc C, Góc M, Góc U, Góc I, Góc K.
• Góc 60 độ (góc nhọn điển hình): Thường là các góc nhọn có hình dạng cân đối, ví dụ như Góc A, Góc D. (Để chính xác cần đo).
• Góc 120 độ (góc tù điển hình): Thường là các góc tù có hình dạng rộng hơn góc vuông, ví dụ như Góc B, Góc R. (Để chính xác cần đo).

Bài 3: Rô-bốt đã vẽ một bức tranh như hình dưới đây.

Quan sát hình ảnh bức tranh Rô-bốt đã vẽ.

Đây là bài tập mang tính chất quan sát và sáng tạo, không yêu cầu giải đáp tính toán cụ thể. Học sinh sẽ quan sát các đường thẳng và hình dạng được tạo thành từ các đường thẳng đó.

Trả lời: Học sinh tự quan sát và mô tả các hình phẳng (hình chữ nhật, hình thang, hình tam giác) hoặc các cặp đường thẳng song song, vuông góc có thể nhận thấy trong bức tranh của Rô-bốt.

Giải Mục Luyện tập (Trang 27)

Bài 1: Số?

Điền số thích hợp vào chỗ chấm:

a) 5 giờ = ? phút

b) 2 giờ 30 phút = ? phút

c) 7 thế kỉ = ? năm

d) 4 phút 5 giây = ? giây

e) 1/10 giờ = ? phút

f) 7/100 thế kỉ = ? năm

Trả lời:

a) 1 giờ = 60 phút. Vậy 5 giờ = 5 x 60 = 300 phút.

b) 2 giờ 30 phút = (2 x 60) + 30 = 120 + 30 = 150 phút.

c) 1 thế kỉ = 100 năm. Vậy 7 thế kỉ = 7 x 100 = 700 năm.

d) 1 phút = 60 giây. Vậy 4 phút 5 giây = (4 x 60) + 5 = 240 + 5 = 245 giây.

e) 1/10 giờ = (1/10) x 60 = 6 phút.

f) 7/100 thế kỉ = (7/100) x 100 = 7 năm.

Bài 2: Tìm các cặp đường thẳng vuông góc, cặp đường thẳng song song trong các đường màu đỏ ở mỗi bức tranh dưới đây.

Trả lời:

a) Bức tranh cửa sổ:

• Các cặp đường thẳng song song:
  • Cặp đường thẳng nằm ngang (thanh ngang trên và dưới của khung cửa).
  • Cặp đường thẳng thẳng đứng (thanh đứng bên trái và bên phải của khung cửa).
  • Các thanh chấn song dọc song song với nhau.
  • Các thanh chấn song ngang song song với nhau.
• Các cặp đường thẳng vuông góc:
  • Thanh ngang của khung cửa và thanh đứng của khung cửa.
  • Thanh chấn song dọc và thanh chấn song ngang.

b) Bức tranh xích đu:

• Các cặp đường thẳng song song:
  • Hai sợi dây xích đu (nếu bỏ qua độ cong).
  • Hai thanh ngang của hàng rào.
• Các cặp đường thẳng vuông góc:
  • Chân xích đu bên trái và thanh ngang trên cùng của xích đu (nếu giả sử chân xích đu thẳng đứng).
  • Các thanh đứng và thanh ngang của hàng rào.

Giải Mục Luyện tập (Trang 28)

Bài 3: Rô-bốt vẽ một bức tranh bằng các đường thẳng như hình dưới đây. Em hãy vẽ một bức tranh tương tự vào vở.

Đây là bài tập thực hành dành cho học sinh. Học sinh sẽ quan sát hình mẫu và vẽ lại một bức tranh tương tự vào vở của mình.

Trả lời: Học sinh tự thực hiện vẽ hình vào vở.

Bài 4: Dì Sáu có một mảnh đất dạng hình chữ nhật có chiều dài 12 m, chiều rộng 7 m. Dì chia đều mảnh đất thành 7 ô đất để xây các phòng trọ.

a) Mỗi phòng trọ được xây trên ô đất có diện tích là bao nhiêu mét vuông?

b) Hãy tìm cách chia mảnh đất nhà dì Sáu thành 7 ô đất hình chữ nhật, mỗi ô có chiều dài 4 m, chiều rộng 3 m.

Trả lời:

a) Diện tích mảnh đất của dì Sáu là: 12 x 7 = 84 (m2)

Vì dì chia đều mảnh đất thành 7 ô đất, nên diện tích mỗi ô đất là: 84 / 7 = 12 (m2)

Vậy mỗi phòng trọ được xây trên ô đất có diện tích là 12 mét vuông.

b) Để chia mảnh đất thành 7 ô đất hình chữ nhật, mỗi ô có chiều dài 4 m, chiều rộng 3 m, ta cần kiểm tra kích thước tổng thể và sắp xếp.

• Diện tích mỗi ô đất nhỏ là: 4 x 3 = 12 (m2)
• Tổng diện tích 7 ô đất nhỏ là: 7 x 12 = 84 (m2)

Điều này khớp với diện tích tổng của mảnh đất (84 m2).

Để chia mảnh đất (12m x 7m) thành các ô (4m x 3m):

• Theo chiều dài 12m, ta có thể chia thành 12 / 4 = 3 phần (mỗi phần dài 4m).
• Theo chiều rộng 7m, ta có thể chia thành 7 / 3 = 2 dư 1. (Không chia hết theo chiều rộng).

Vậy, cách chia như trên không khả thi nếu các ô phải là 4m x 3m và xếp cạnh nhau theo đúng chiều dài, chiều rộng của mảnh đất.

**Cách chia khả thi:**

Ta có thể chia như sau:

• Chia chiều dài 12m thành 3 phần, mỗi phần 4m.
• Chia chiều rộng 7m thành 1 phần 4m và 1 phần 3m.

Cách này cũng không phù hợp vì mỗi ô phải là 4m x 3m.
Nếu đề bài yêu cầu “mỗi ô có chiều dài 4m, chiều rộng 3m” và tổng diện tích là 84m2 thì ta cần sắp xếp sao cho các ô đó ghép lại thành mảnh đất 12m x 7m.

Để xếp 7 hình chữ nhật 4m x 3m thành hình chữ nhật 12m x 7m:

• Nếu xếp theo chiều dài 12m: Có thể xếp 3 ô (3 x 4m = 12m). Lúc này, ta cần 7 / 3 = 2.33 hàng. Không được.
• Nếu xếp theo chiều rộng 7m: 7m không chia hết cho 3m hay 4m.

Có lẽ ý của đề bài là có thể xoay các ô nhỏ.
Nếu ta xếp 3 ô theo chiều dài (3 x 4m = 12m), thì chiều rộng sẽ là 3m. Lúc này ta có một dải đất 12m x 3m gồm 3 ô.

Tổng cộng có 7 ô, tức là 7 x (4m x 3m).
Chúng ta có thể xếp 3 ô (4m x 3m) nối tiếp nhau theo chiều dài 12m, tạo thành một hàng ngang có kích thước 12m x 3m.
Lúc này, ta còn 4 ô (4m x 3m) và cần xếp chúng vào phần diện tích còn lại của mảnh đất (12m x 7m – 12m x 3m = 12m x 4m).
4 ô (4m x 3m) có thể xếp thành một hàng ngang mới (nếu xoay ô thành 3m x 4m) thì sẽ là 4 ô x 3m = 12m (chiều dài) và 4m (chiều rộng).
Như vậy, ta có thể chia thành 2 hàng:
Hàng 1: 3 ô hình chữ nhật 4m x 3m, ghép lại thành một dải 12m x 3m.
Hàng 2: 4 ô hình chữ nhật 3m x 4m (xoay), ghép lại thành một dải 12m x 4m.
Tổng cộng ta sẽ có 12m x (3m + 4m) = 12m x 7m. Đây chính là mảnh đất của dì Sáu.
Vậy, có thể chia như sau:
– Xếp 3 ô hình chữ nhật 4m x 3m cạnh nhau theo chiều dài 12m, tạo thành một phần đất 12m x 3m.
– Xếp 4 ô hình chữ nhật 3m x 4m (xoay) cạnh nhau theo chiều dài 12m, tạo thành một phần đất 12m x 4m.
Hai phần đất này (12m x 3m và 12m x 4m) khi ghép lại theo chiều rộng sẽ tạo thành mảnh đất 12m x 7m.

4. Bài tập tương tự và mở rộng

Bài tập 1: Số?

a) 3 tạ 5 kg = ? kg

b) 4 km 250 m = ? m

c) 1/2 phút = ? giây

Đáp án:

a) 3 tạ 5 kg = (3 x 100) + 5 = 300 + 5 = 305 kg.

b) 4 km 250 m = (4 x 1000) + 250 = 4000 + 250 = 4250 m.

c) 1/2 phút = (1/2) x 60 = 30 giây.

Bài tập 2: Quan sát hình dưới đây và cho biết:

Trong hình có mấy cặp đường thẳng song song? Mấy cặp đường thẳng vuông góc?

Giả sử hình dưới đây là một hình chữ nhật ABCD.

A—B

| |

D—C

Đáp án:

Trong hình chữ nhật ABCD:

• Các cặp đường thẳng song song: AB // DC và AD // BC. (2 cặp)
• Các cặp đường thẳng vuông góc: AB vuông góc AD, AB vuông góc BC, DC vuông góc AD, DC vuông góc BC. (4 cặp)

Bài tập 3: Một thửa ruộng hình chữ nhật có chu vi là 160 m, chiều rộng bằng 3/5 chiều dài. Tính diện tích thửa ruộng đó.

Đáp án:

Nửa chu vi thửa ruộng là: 160 / 2 = 80 (m)

Tổng số phần bằng nhau của chiều rộng và chiều dài là: 3 + 5 = 8 (phần)

Chiều rộng thửa ruộng là: (80 / 8) x 3 = 10 x 3 = 30 (m)

Chiều dài thửa ruộng là: (80 / 8) x 5 = 10 x 5 = 50 (m)

Diện tích thửa ruộng là: 50 x 30 = 1500 (m2)

Đáp số: 1500 m2.